Sığır koyun ve keçilerde bulaşıcı kronik ishal ve bağırsak cidarının kalınlaşmasına neden olur. İshal ve zayıflama ile karakterizedir.
Etken
Etken Mycobacterium paratuberculosis (m.johnei)’dir. İnsan için patojen değildir. Hareketsiz, sporsuz, kapsülsüz, çomak şeklinde, aerobik ve gram pozitiftir. Kuvvetli asidorezistanstır. Nemli, güneşsiz ve asidik ortamlarda bir yıldan fazla canlı kalabilir.
Kesim öncesi muayene bulguları
Sığırlarda hastalık 2-6 yaş arasında görülmekle beraber, 12-18 aylıklarda da gözlenir. İlk safhada halsizlik, yorgunluk ve intermandibular bölgede ödemler vardır. İshal başlayınca ödem kaybolur. Hastalığın en önemli bulgusu ishaldir. Dışkı sulu, köpüklü ve pis kokuludur. Vücut ısısı normaldir. Hastalığın son dönemlerinde hayvanlar yere yatar kalkmak istemez. Koyunlarda hastalık sığırlara nazaran daha akut bir şekilde seyreder. Çoğunlukla şiddetli bağırsak parazit enfeksiyonları ile birlikte bulunur.
Et muayenesi bulguları
Çok ağır bir enfeksiyon olmadığı durumlarda ince bağırsakların son kısımları ile kalın bağırsaklarda ve bunlara ait lenf yumrularında görülür. Bozukluk çoğunlukla ileum’da görülür. Dış bakıda ileum kalınlaşması hemen dikkat çeker. Bağırsak açıldığı zaman mukozanın 3-5 kat kalınlaştığı ve çok sayıda uzunluğuna / genişliğine beyin kıvrıntılarına benzer kıvrımların oluştuğu görülür. Kıvrımların üzerinde küçük hemorajiler ve siyah esmer pigment birikmesi vardır. Mesenterium lenf yumruları büyümüştür. Ancak tüberkülozda olduğu gibi kazeifikasyon bulunmaz.
Hastalık koyunlarda daha akut formda ve diğer bağırsak parazit infestasyonları ile birlikte seyreder. Bağırsak mukozasında kıvrımlar görülmesine karşın, ileum kalınlaşmış olup mezenterial lenf yumrularında peynirleşme ve kireçlenme vardır.
Etler hakkında karar
Kaşeksi, hidremi veya bir başka patolojik bozuklukta gövdeler yenmeye elverişli değildir. Zayıf gövdeler serbest bırakılabilir. Ancak göğüs ve karın seröz membranları ıslak ve üzerinde seröz bir infiltrasyon varsa bu soğuk depoda 12 saat bekletilir. Bu süre sonunda gövde kurur. Görünüşü iyileşir. Hayvanda kaşeksi varsa ve bekleme süresi sonunda gövde ıslak ve ödemli ise imha edilmesi gerekir.